حقانیت شیعه

حدیث : 5

و فی حدیثه ع :

إِنَّ الْإِیمانَ یَبْدُو لُمْظَةً فِی الْقَلْبِ کُلَّمَا ازْدَادَ الْإِیمَانُ ازْدَادَتِ اللُّمْظَةُ.
اقول :
وَالْلُّمَظَةُ مَثْلُ النُّکْتَةِ اءَوْ نَحْوِها مِنَ الْبَیاضِ، وَ مِنْهُ قِیلَ: فَرَسْ اءَلْمَظُ إ ذا کانَ بِجَحْفَلَتِهِ شَىٍّْءُ مِنَ الْبَیاضِ.

و در حدیثى از آن حضرت (ع ) آمده است :

ایمان آشکار مى شود به صورت (لمظه ) اى در دل ، هر چه ایمان بیشتر شود، این لمظه بزرگتر گردد.
شریف رضى گوید :
(لمظه ) مثل نقطه اى است سفید و از این معنى است (فرس المظ) هنگامى که بر پوزه اش سفیدى باشد.

حدیث : 6

و فی حدیثه ع :

إِنَّ الرَّجُلَ إِذَا کَانَ لَهُ الدَّیْنُ الظَّنُونُ یَجِبُ عَلَیْهِ اءَنْ یُزَکِّیَهُ لِمَا مَضَى إِذَا قَبَضَهُ.
اقول :
فَالظَّنُونُ الَّذِی لا یَعْلَمُ صاحِبُهُ اءَیَقْبِضُهُ مِنَ الَّذی هُوَ عَلَیْهِ اءَمْ لا، فَکَاءَنَّهُ الَّذِی یَظُنُّ بِهِ، فَمِرَّةً یَرْجُوهُ وَ مَرَّةً لا یَرْجُوهُ وَ هُوَ مِنْ اءَفْصَحِ الْکَلامِ وَ کَذلِکَ کُلُّ اءَمْرٍ تَطْلُبُهُ وَ لا تَدْرِی عَلى اءَىٍِّّ شَی ءٍ اءَنْتَ مِنْهُ فَهُوَ ظَنُونُ وَ عَلى ذِلک قَوْلُ الاَعْشى :

ما یَجْعَلُ الجُدَّ الظَّنُونَ اءلَّذِی		جُنِّبَ صَوْبَ اللَّجِبِ الْماطِرِ
مِثْلَ الْفُراتِی إ ذا ما طَما		یَقْذِفُ بِالْبُوصِىٍِّّ وَ الْماهِرِ

وَ الْجُدُّ: الْبِئْرُ الْعادِیةُ فِی الصَّحْراءِ وَ الظَّنُونُ: الْتِی لا یُعْلَمُ هَلْ فِیها ماءٌ اءَمْ لا.

و در حدیثى از آن حضرت (ع ) آمده است :

هرگاه کسى را (دین الظنون ) باشد، باید هنگامى که آن را مى ستاند زکاتش را بده .
شریف رضى گوید :
(الظنون ) دینى است که صاحب آن نمى داند آن را از بدهکار گرفته است یا نه ولى به آن گمان دارد. گاه امیدوار است به گرفتن آن و گاه ناامید از ستاندنش و این از فصیحترین سخنان است . همچنین است ، هر کارى که تو آن را مى طلبى و نمى دانى به آن خواهى رسید، یا نه . این را هم ظنون گویند. و در این معنى است قول اعشى ⁽²⁹⁾:

ما یجعل الجدّ الظنون الذى		جنب صوب اللّجب الماطر
مثل الفراتى اذا ما طما		یقذف بالبوصى و الماهر

(چه نسبت است چاهى را که ندانى در آن آب هست یا نه ، دور از ریزش ‍ پر صداى باران با رودى ، که چون طغیان کند، کشتى و شناگر را از پاى در آورد) (الجدّ) به معنى چاه است و (الظنون ) چاهى است که ندانى در آن آب هست یا نه .

حدیث : 7

و فی حدیثه ع : اءنَّهُ شَیَّعَ جَیْشا یُغْزِیِة فَقَالَ:

اءَعْذِبُواْ عَنِ النِّسَاءِ مَا اسْتَطَعْتُمْ.
اقول :
وَ مَعْناهُ اءَصْدِفُوا عَنْ ذِکْرِ النِّساء وَ شُغْلِ الْقَلْبِ بِهِنَّ وَ امْتَنِعُواْ مِنَ الْمُقارَبَةِ لَهُنَّ، لا نَّ ذلِکَ یَفُتُّ فِی عَضُدِ الْحَمِیَّةِ وَ یَقْدَحُ فِی مَعاقِدِ الْعَزیمَةِ وَ یَکْسِرُ عَنِ الْعَدُوِّ وَ یَلْفِتُ عَنِ الا بْعادِ فِی الْغَزْوِ، وَ کُلُّ مِنْ امَتَنَعَ مِنْ شَىٍّْء فَقَدْ اءَعْذَبَ عَنْهُ وَ الْعَاذِبُ وَ الْعَذُوبْ: الْمُمْتَنِعْ مِنَ الا کْلِ وَْالشُّرْبِ.

در حدیثى از آن حضرت (ع ) در بدرقه سپاهى که به جنگ مى فرستاد آمده است :

چندان که توانتان هست از زنان دورى کنید.
شریف رضى گوید :
(یعنى به هنگام نبرد از یاد زنان و دل بستن به آنها دورى کنید و با آنان همبستر مشوید. زیرا این کار بازوى حمیّت را سست کند و گره عزیمتها را بگسلد و مانع تعقیب دشمن شود و جنگجو را از فرو رفتن در میدان نبرد روى گردان سازد و، هر چه انسان را از کارى باز مى دارد، گویند، (اعذب عنه ) و (العاذب ) و (العذوب ) کسى که از خوردن و آشامیدن روى بر تافته است .

حدیث : 8

و فی حدیثه ع :

کَالْیَاسِرِ الْفَالِجِ یَنْتَظِرُ اءَوَّلَ فَوْزَةٍ مِنْ قِدَاحِهِ.
اقول :
الیاسِرُونَ هُمُ الَّذِینَ یَتَضارَبُونَ بِالْقِداح عَلَى الْجَزُورِ وَ الْفالِجُ: الْقاهِرُ الْغالِبُ، یُقالُ: قَدْ فَلَجَ عَلَیْهِمْ وَ فَلَجَهُمْ وَ قالَ الرّاجِزُ:
لَما رَاءَیْتُ فالِجا قَدْ فَلَجا

در حدیثى از آن حضرت (ع ) آمده است :

همانند (یاسر فالج ) که منتظر نخستین پیروزى از تیرهاى قمار خود است .
شریف رضى گوید :
(یاسرون ) کسانى هستند که تیرهاى قمار را بر شتر کشته اى مى افکنند. و (فالج ) به معنى پیروز است . و گویند (قد فلج علیهم و فلجهم ) یعنى بر آنان پیروز شد و مغلوبشان گردانید و راجز⁽³⁰⁾ گوید لما راءیت فالجا قد فلجا (چون دیدم که غلبه کننده ، غلبه کرد.

حدیث : 9

و فی حدیثه ع :

کُنَّا إِذَا احْمَرَّ الْبَأْسُ اتَّقَیْنَا بِرَسُولِ اللَّهِ، ص ، فَلَمْ یَکُنْ اءَحَدٌ مِنَّا اءَقْرَبَ إِلَى الْعَدُوِّ مِنْهُ.
اقول :
وَ مَعْنى ذلِکَ اءنَّهُ إ ذا عَظُمَ الْخَوْفُ مِنَ الْعِدُّوِ وَاَشْتَدَّ عِضاضُ الْحَرْبِ فَزِعَ الْمُسْلِمُونَ إ لى قِتالِ رَسُولِ اللّهِ ص بِنَفْسِهِ، فَیُنْزِلُ اللّهُ تَعالى النَّصْرَ عَلَیْهِمْ بِهِ وَ یَاءمَنُونَ مِما کانُوا یَخافُونَهُ بِمَکانِهِ.
وَ قَوْلُهُ: (إ ذَا احْمَرِّ الْبَاءْسُ) کِنایَةٌ عَنِ اشْتِدادِ الاَمْرِ وَ قَدْ قِیلَ فِی ذلِکَ اءَقْوالْ اءَحْسَنُها: اءَنَّهُ شَبَّهَ حَمْىٍَّ الْحَرْبِ بِالْنارِ الَّتی تَجْمَعُ الْحِرارَةَ وَالْحُمْرَةَ بِفِعْلِها وَ لَوْنِها وِ مِمّا یُقَوِّی ذلِکَ قَوْلُ رَسُولِ اللَهُ ص وَ قَدْ رَاءْى مُجْتَلَدَ النَاسِ یَوْمَ حُنَیْنٍ وَ هِىٍَّ حَرْبُ هَوازِنَ: (الا نَ حَمِىٍَّ الوَطِیسُ) وَالوَطِیسُ، مُسْتَوْقَدُ الْنارِ، فَشَبَّهَ رَسُولُ اللّهِ ص ، ما اسْتَحَرَّ مِنْ جِلادِ الْقَوْمِ بِاحْتِدامِ النَارِ وَ شِدَّةِ الْتِهابِها.
انْقَضى هذَا الْفَصْلُ، وَ رَجْعْنا إ لى سَنَنِ الْغَرَضِ اءلاَوَّلِ فِی هذَا الْبابِ.

در حدیثى از آن حضرت (ع ) آمده است :

هنگامى که کارزار سرخ مى شد ما خود را در پناه رسول اللّه (صلى الله علیه و آله ) حفظ مى کردیم . و از میان ما کسى نزدیکتر از او به دشمن نبود.
شریف رضى گوید :
(یعنى چون ترسمان از دشمن بسیار مى شد و جنگ دندان مى نمود، مسلمانان به رسول الله (صلى الله علیه و آله ) پناه مى بردند و از آنچه ترسیده بودند، ایمنى مى یافتند.
سخن او (اذا احمر الباءس ) کنایه از شدت کارزار است . در این باب ، عبارات دیگر هم گفته اند. بهترین آنها همان است که امام فرمود و گرمى پیکار را به آتش تشبیه کرد که هم داغ است و هم سرخ . و آنچه این معنى را تقویت مى کند این است که رسول اللّه (صلى الله علیه و آله ) در روز حنین ، در جنگ با هوازن چون جلادت مردان را دید فرمود (حمى الوطیس ). و طیس کانون یا تنور افروخته است .
رسول الله (صلى الله علیه و آله ) گرمى پیکار مردم را بگرمى و شدت التهاب آتش تشبیه کرده است .
این فصل به پایان رسید و اکنون به همان شیوه پیشین در این باب باز مى گردیم .